Phân tích tác phẩm Vợ chồng A Phủ chọn lọc hay nhất

Vợ chồng A Phủ” là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện ngòi bút độc đáo của nhà văn Tô Hoài. Dưới đây là dàn ý và mẫu phân tích chọn lọc nhất của tác phẩm, được Luật Minh Khuê tổng hợp để bạn tham khảo!

1. Dàn ý phân tích tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”

1.1. Mở bài

• Giới thiệu về tác giả: Tô Hoài (1920 – 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê nội ở thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Dù sinh ra và lớn lên ở quê ngoại làng Nghĩa Đô, phủ Hoài Đức (nay là phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội), ông đã có một thời gian dài lăn lộn kiếm sống bằng nhiều nghề, từ làm gia sư, bán hàng đến làm kế toán hiệu buôn và nhiều khi thất nghiệp.Tô Hoài bắt đầu con đường văn học bằng các bài thơ lãng mạn và một cuốn truyện võ hiệp, nhưng nhanh chóng chuyển sang văn xuôi hiện thực, được chú ý ngay từ những sáng tác đầu tay. Năm 1943, ông gia nhập Hội Văn hóa cứu quốc và hoạt động văn nghệ ở Việt Bắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Sau hơn sáu mươi năm cống hiến cho nghệ thuật, ông đã viết gần 200 đầu sách thuộc nhiều thể loại, từ truyện ngắn, tiểu thuyết đến ký và tiểu luận. Tô Hoài là một nhà văn lớn với lối viết hóm hỉnh và sinh động, hiểu biết phong phú về phong tục tập quán nhiều vùng miền và có sức lôi cuốn độc giả qua cách sử dụng ngôn từ tài tình.

• Giới thiệu về tác phẩm: “Vợ chồng A Phủ” (1952) là một tác phẩm tiêu biểu của Tô Hoài, được in trong tập “Truyện Tây Bắc” và đã giành giải Nhất Giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam (1954 – 1955). Đến nay, sau hơn nửa thế kỷ, tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và sức hấp dẫn đối với nhiều thế hệ độc giả.

1.2. Thân bài

1.2.1. Nhân vật Mị

a. Trước khi bị bắt về làm con dâu gạt nợ nhà thống lý

Mị là một cô gái xinh đẹp, vui tươi và yêu đời. Cô nổi bật với tài thổi lá, một nghệ thuật dân gian giống như thổi sáo: “Mị uốn chiếc lá trên môi, Mị thổi lá hay như thổi sáo.” “Có biết bao người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.”

Mị là người yêu lao động, mong muốn làm chủ cuộc đời mình và không chấp nhận đánh đổi hạnh phúc cá nhân để trở thành con dâu nhà giàu. Cô sẵn sàng sống cực khổ, làm lụng vất vả để tự quyết định về hạnh phúc hôn nhân của mình.

Mị rất hiếu thảo, chăm chỉ làm lụng để trả nợ cho cha mẹ. Dù phải sống trong cảnh khổ cực, cô vẫn không thể chết vì lo lắng cha mẹ sẽ phải sống khổ hơn.

b. Khi về làm dâu gạt nợ

Nguyên nhân: Mị phải gánh vác món nợ truyền kiếp của gia đình do tục cướp vợ của người Mông, một phong tục lạc hậu. Cô bị buộc chặt bởi cả cường quyền và thần quyền, phải làm dâu để trả nợ cho cha mẹ.

Sự áp bức từ thế lực thần quyền: Hủ tục cướp vợ đã cướp đi tự do của Mị, khiến cô không thể tự quyết định số phận của mình.

Sự đàn áp từ thế lực cường quyền: Nhà thống lý đã xem phụ nữ như công cụ để bóc lột sức lao động. Mị bị đối xử tồi tệ, như một con trâu, con ngựa. Cô bị đánh đập dã man, trói, giam giữ và tra tấn cả về thể xác lẫn tinh thần. A Sử còn hành hạ, đánh đập và trói Mị đứng.

c. Sức sống tiềm tàng của Mị trỗi dậy trong đêm tình mùa xuân

Tác động của ngoại cảnh: Men rượu và tiếng sáo đã kích thích khát vọng sống của Mị. Tiếng sáo làm sống dậy những cảm xúc tiềm ẩn trong cô: “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi.” Khát vọng tự do của Mị bộc phát thành hành động khi cô quấn lại tóc và lấy váy hoa để chuẩn bị đi chơi.

Khát vọng tự do: Dù bị trói, Mị vẫn không mất đi khát khao tự do. Cô cảm thấy như mình không nhận ra mình đang bị trói, vẫn giữ trong lòng niềm khao khát tự do mãnh liệt.

d. Hành động cởi trói cho A Phủ trong đêm mùa đông

Hành động cởi trói: Khi Mị thấy giọt nước mắt của A Phủ, ý thức của cô hoàn toàn tỉnh thức. Trước đó, Mị cảm thấy như mình chỉ là con trâu, con ngựa, không có cảm xúc nào. Nhưng nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ, cô cảm nhận được sự đồng cảm sâu sắc, như đang đồng cảm với chính mình.

Khát vọng sống: Hành động cởi trói và chạy vụt đi cho thấy khát vọng sống của Mị đã được khơi dậy một cách mãnh liệt. Sự đồng cảm và hành động giải thoát thể hiện sức sống tiềm tàng và mong muốn tự do mãnh liệt của Mị.

1.2.2. Nhân vật A Phủ

Quá trình sống: A Phủ mồ côi cha mẹ, trở thành hàng hóa bị bán đi, không còn người thân. Anh lớn lên làm thuê và sau đó trở thành người ở gạt nợ cho nhà thống lý Pá Tra.

Tính cách: A Phủ là người dũng cảm, trượng nghĩa, chăm chỉ và khỏe mạnh. Anh sẵn sàng đối đầu với cường quyền và bị bắt về làm nô lệ, thể hiện sự kiên cường và tinh thần chiến đấu.

Hình ảnh bên ngoài: A Phủ được mô tả qua những hành động dữ dội và mạnh mẽ, phản ánh tính cách và sức sống của anh dù hoàn cảnh khắc nghiệt.

1.3. Kết bài
– Đánh giá lại vấn đề cần nghị luận và nêu cảm nhận của bản thân.

2. Phân tích tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”

Tô Hoài (1920 – 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh ra và lớn lên trong một gia đình thợ thủ công. Ông bắt đầu con đường văn học với một số bài thơ lãng mạn và một cuốn tiểu thuyết võ hiệp. Tuy nhiên, Tô Hoài nhanh chóng chuyển sang văn xuôi hiện thực và được công nhận ngay từ những sáng tác đầu tay. Ông là một trong những nhà văn lớn của văn học hiện đại Việt Nam với số lượng tác phẩm đạt kỷ lục. Ông quan niệm rằng: “Viết văn là một quá trình đấu tranh để nói ra sự thật. Đã là sự thật thì không tầm thường, dù phải đạp vỡ những thần tượng trong lòng người đọc.” Tô Hoài có vốn hiểu biết sâu sắc về phong tục và tập quán của nhiều vùng miền trên đất nước, và lôi cuốn người đọc bằng lối kể chuyện hóm hỉnh và sinh động. Trong số các sáng tác của ông, “Vợ chồng A Phủ” (1952) là tác phẩm tiêu biểu, được in trong tập “Truyện Tây Bắc” và giành Giải Nhất – Giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam 1954 – 1955. Đến nay, tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và sức thu hút đối với nhiều thế hệ bạn đọc.

“Vợ chồng A Phủ” kể về cuộc sống khổ cực của Mị và A Phủ khi bị làm nô lệ trong nhà thống lý Pá Tra. Trước khi bị bắt về làm con dâu gạt nợ, Mị là một cô gái xinh đẹp, yêu đời và tự do, với tài thổi sáo tuyệt vời, khiến nhiều người mê mẩn. Mị hoàn toàn có khả năng có một cuộc sống hạnh phúc, nhưng vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ, cô bị buộc phải sống một cuộc sống không giống con người. Trong cảnh ngộ này, Mị không chỉ bị giam cầm về thể xác mà còn bị tước đoạt tâm hồn. Cô phải chịu đựng những đòn roi và công việc nặng nhọc đến mức cảm thấy như mình là con trâu, con ngựa. Cuộc đời Mị trở nên lặp đi lặp lại, khiến cô trở nên chai lì cảm xúc, và thậm chí không còn cảm nhận được sự trôi qua của thời gian, không gian.

Dưới ngòi bút của Tô Hoài, Mị hiện lên trong bối cảnh đối lập giữa cuộc sống giàu sang của nhà thống lý và nỗi khổ cực của bản thân cô. Cô trở nên câm lặng, chấp nhận số phận mà không một lời oán trách, với khuôn mặt luôn “buồn rười rượi”. Những khổ cực đã làm chai lì cảm xúc của cô, khiến cô mất đi ý niệm về thời gian và không gian, như khi nhìn qua cửa sổ nhỏ, Mị chỉ thấy “trăng trắng, không biết là sương hay là nắng”. Sự xuất hiện của Mị trong tác phẩm giúp người đọc cảm nhận sâu sắc số phận của những người lao động dưới ách thống trị của các bạo chúa phong kiến.

Tưởng rằng Mị đã trở nên vô cảm với thế giới xung quanh, nhưng chính thiên nhiên Tây Bắc vào mùa xuân, cùng với âm thanh của tiếng sáo, đã khơi dậy trong cô lòng yêu đời và sức sống mãnh liệt. Tiếng sáo như một làn sóng nhẹ nhàng làm sống dậy niềm khao khát tự do trong Mị. Cô nhận ra mình vẫn còn trẻ và khao khát được đi chơi trong dịp Tết. Mong muốn ấy nhanh chóng chuyển thành hành động: “Mị lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”, sau đó quấn lại tóc và lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách để chuẩn bị ra ngoài. Tiếng sáo lửng lơ, mời gọi khiến Mị không thể cưỡng lại. Cô thực sự hồi sinh và cố gắng thoát khỏi vòng tay áp bức của các thế lực cường quyền, thần quyền, và phu quyền. Tuy nhiên, khi ý định chưa kịp thực hiện, Mị đã bị A Sử trói đứng vào cột nhà bằng thừng sợi đay. Dường như cô đã tạm quên đi nỗi đau thể xác để tâm hồn mình theo đuổi những cuộc vui.

Sau đêm tình mùa xuân không thành, Mị lại trở về trạng thái câm lặng như trước, tiếp tục công việc khổ sai khiến cô tê liệt về mặt tinh thần và phẩm giá. Ách thống trị của thần quyền đã làm tê liệt mọi ý thức phản kháng trong cô. Tuy nhiên, sự xuất hiện của A Phủ và giọt nước mắt của anh trong đêm mùa đông đã làm hồi sinh ý thức của Mị. A Phủ, mồ côi từ nhỏ và sống trong nghèo khó, mặc dù chăm chỉ làm lụng vẫn bị đánh đập tàn nhẫn và trói đứng vì tội đánh con thống lý. Giọt nước mắt của A Phủ như một liều thuốc đánh thức, khiến Mị cảm nhận được nỗi đau và khổ cực của chính mình, thôi thúc cô hành động để cắt dây trói cho A Phủ. Qua hành động này, Mị và A Phủ đều tìm thấy con đường thoát khỏi cuộc sống nô lệ, trở về với tự do và làm chủ cuộc sống của chính mình.

Nhà văn Tô Hoài đã miêu tả sự chuyển biến tâm lý của Mị một cách tinh tế và phù hợp với thực tế. Sự chuyển mình của Mị từ một người câm lặng thành một người dám hành động để giải thoát chính mình và A Phủ là một chi tiết đầy bất ngờ, làm nổi bật sức sống tiềm tàng trong nhân dân lao động miền núi phía Bắc. Tô Hoài không chỉ đồng cảm với số phận của nhân vật mà còn mở ra lối thoát từ đau khổ đến tự do, ca ngợi sức mạnh của Đảng và cách mạng trong việc giúp con người làm chủ cuộc sống của mình.

Có thể nói, cách miêu tả tâm lý nhân vật của Tô Hoài đã đạt đến đỉnh cao, với sự chuyển biến tâm lý chậm rãi nhưng đầy thuyết phục, cho phép người đọc cảm nhận sâu sắc. Hy vọng bài viết đã cung cấp những kiến thức hữu ích và cảm ơn quý bạn đọc đã luôn quan tâm theo dõi!