Phân Tích Nhân Vật Chị Dậu – Hình Tượng Người Phụ Nữ Nông Dân Kiên Cường

Nhân vật chị Dậu trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố là biểu tượng cho người phụ nữ nông dân Việt Nam kiên cường, giàu đức hy sinh. Trước hoàn cảnh nghèo đói, áp bức, chị vẫn bất khuất, dũng cảm bảo vệ chồng con và đấu tranh với cường quyền. Vẻ đẹp của chị Dậu toát lên từ tình thương và tinh thần mạnh mẽ.

1. Dàn ý phân tích nhân vật chị Dậu

1.1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Ngô Tất Tố, đoạn trích Tức nước vỡ bờ và nhân vật chị Dậu.

1.2. Thân bài

a. Số phận

– Hoàn cảnh gia đình: nghèo “nhất nhì trong hạng cùng đinh”, phải chạy vạy ngược xuôi để kiếm tiền nộp sưu cho chồng và cho người em chồng đã mất.

– Anh Dậu đang ốm nặng, bọn cường trói anh suốt ngày đêm sai tay chân vác anh về như cái xác chết rũ rượi. Mọi gánh nặng đổ dồn lên vai chị.

– Không đủ tiền nộp, chồng bị đánh ngất ở ngoài đình.

– Hành động của chị Dậu: bán cái Tí – đứa con gái đầu lòng mới 7 tuổi cho nhà Nghị Quế để lấy tiền nộp sưu và chăm sóc người chồng bị đánh.

=> Gánh nặng sưu thuế đã dồn người nông dân vào cuộc sống lầm than cơ cực. Đó là giai đoạn với bao nỗi kinh hoàng khi bọn thực dân phong kiến ra sức bóc lột nông dân với đủ mọi thứ thuế. Chị Dậu cũng như bao người nông dân bấy giờ là nạn nhân trong xã hội ấy.

b. Phẩm chất

– Người vợ đảm đang, yêu thương chồng hết mực, chấp nhận bán đứa con gái của mình để cứu chồng

– Dũng cảm chống lại bọn cường hào để bảo vệ chồng

+ Bối cảnh: chị Dậu chăm sóc chồng bị thương nặng, người nhà lí trưởng ùa tới đòi bắt chồng đi đánh dù anh mới bị chúng đánh bị thương nặng từ hôm qua vì thiếu sưu của người em chồng đã mất.

+ Hành động của chị Dậu: ban đầu nói năng nhỏ nhẹ, van xin chúng đừng đánh, đừng bắt chồng mình đi.

+ Nhưng bọn chúng vẫn hống hách và còn có thái độ nặng nề hơn, chị không thể chịu được sự hống hách, hách dịch của bọn cai lệ nên đã đánh trả chúng.

=> Những hành động bộc phát vì quá sức chịu đựng vừa thể hiện tình yêu thương sâu sắc dành cho chồng, vừa tố cáo tội ác của xã hội phong kiến.

– Người phụ nữ đúng mực có cương có nhu

– Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm

Với nghệ thuật xây dựng nhân vật, sử dụng vốn từ ngữ giàu có sinh động, Ngô Tất Tố đã xây dựng thành công nhân vật chị Dậu, qua đó thể hiện chiều sâu nhân đạo cũng như triết lý: Có áp bức thì sẽ có đấu tranh.

1.3. Kết bài

Cảm nhận về nhân vật chị Dậu

Trong tác phẩm “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố, nhân vật chị Dậu đã trở thành biểu tượng cho hình ảnh người phụ nữ nông dân trong xã hội Việt Nam trước cách mạng, sống trong cảnh áp bức, bất công nhưng vẫn giữ được phẩm chất kiên cường, mạnh mẽ. Qua ngòi bút tài tình của Ngô Tất Tố, hình tượng chị Dậu vừa đại diện cho số phận đau thương của tầng lớp nông dân nghèo, vừa khắc họa tinh thần phản kháng mạnh mẽ của những con người dù bị đẩy vào đường cùng.

Phân Tích Nhân Vật Chị Dậu – Hình Tượng Người Phụ Nữ Nông Dân Kiên Cường

1. Hoàn cảnh sống khắc nghiệt của chị Dậu

Ngay từ đầu tác phẩm, cuộc đời chị Dậu đã hiện lên qua chuỗi những biến cố đau thương, trong một xã hội phong kiến tàn bạo. Gia đình chị rơi vào cảnh cùng quẫn, chồng ốm nặng sau khi bị bắt đi làm sưu, con còn nhỏ, và chị phải chạy đôn chạy đáo lo tiền nộp sưu cho chồng. Hình ảnh chị Dậu bán con, bán chó, bán hết mọi thứ quý giá để cứu chồng không chỉ gợi lên nỗi khổ của một người phụ nữ nghèo mà còn phản ánh sự tàn nhẫn của chế độ thực dân phong kiến đương thời.

Tác giả Ngô Tất Tố đã khéo léo xây dựng hình ảnh chị Dậu từ một người phụ nữ hiền lành, cam chịu, hết mực thương yêu gia đình đến người mẹ mạnh mẽ, sẵn sàng phản kháng lại sự áp bức khi lâm vào cảnh khốn cùng. Sự thay đổi này không chỉ thể hiện sự bùng nổ của nỗi uất ức mà còn làm nổi bật sức mạnh tiềm tàng trong tâm hồn chị.

2. Tình yêu thương và sự hy sinh vô điều kiện

Chị Dậu là hiện thân cho người phụ nữ Việt Nam với tình yêu thương và đức hy sinh vô hạn dành cho gia đình. Cả cuộc đời chị gắn liền với sự lo toan, chăm sóc cho chồng con. Ngay khi chồng bị tra tấn đến hấp hối, chị vẫn bình tĩnh, gắng gượng đứng lên lo liệu mọi việc, dù phải bán con, bán hết tài sản.

Chị đã phải đấu tranh với nỗi đau đớn của một người mẹ khi quyết định bán con để cứu chồng. Hành động này không chỉ cho thấy nỗi cùng cực mà chị phải đối diện, mà còn thể hiện tình yêu và sự hy sinh vô bờ bến của chị. Chị sẵn sàng làm tất cả để bảo vệ chồng, bảo vệ gia đình trước sự hà khắc của xã hội.

3. Sự phản kháng mạnh mẽ khi bị dồn vào đường cùng

Điểm sáng trong hình tượng chị Dậu chính là sự bùng nổ mạnh mẽ của nhân vật khi đối diện với cảnh áp bức, bất công. Cảnh chị Dậu phản kháng lại bọn cai lệ đến bắt chồng là đỉnh điểm của sự phản kháng, là dấu mốc quan trọng thể hiện bước chuyển trong tâm lý nhân vật. Từ người phụ nữ cam chịu, chị Dậu dần trở nên mạnh mẽ và kiên cường hơn bao giờ hết.

Lúc đầu, chị đã hết sức nhún nhường, cố gắng năn nỉ bọn cai lệ cho chồng mình được nghỉ ngơi: “Chồng tôi ốm lắm, ông tha cho!”. Nhưng khi bị dồn vào đường cùng, sự nhẫn nhục đã bị đẩy lùi, chị bật lên hành động tự vệ, quật ngã tên cai lệ để bảo vệ chồng: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!”.

Qua hành động phản kháng này, Ngô Tất Tố đã khắc họa nên một hình ảnh người phụ nữ tiềm tàng sức mạnh. Đó không chỉ là sự phản kháng của cá nhân chị Dậu mà còn là sự nổi dậy mạnh mẽ của cả tầng lớp nông dân đang bị áp bức.

4. Chị Dậu – Biểu tượng của sự kiên cường và sức mạnh tinh thần

Hình ảnh chị Dậu mang ý nghĩa sâu sắc về tinh thần phản kháng của người nông dân trong xã hội thực dân phong kiến. Trong bối cảnh bị áp bức tàn bạo, những con người như chị Dậu đã phải chịu đựng nhiều đau khổ, nhưng ẩn sau đó là sự kiên cường và ý chí quật cường.

Ngô Tất Tố đã thành công khi dựng nên một hình tượng người phụ nữ nông dân tiêu biểu của Việt Nam, thể hiện sự vươn lên mạnh mẽ của những con người bé nhỏ, dũng cảm đứng dậy chống lại áp bức. Chị Dậu, với sự kiên cường và tình yêu thương gia đình sâu sắc, không chỉ là nhân vật điển hình cho phụ nữ thời kỳ đó mà còn là biểu tượng của sự đấu tranh cho quyền sống và phẩm giá con người.

Kết luận

Nhân vật chị Dậu trong “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố là hình tượng tiêu biểu của người phụ nữ nông dân Việt Nam trong xã hội cũ – chịu đựng những đau khổ, bất công nhưng vẫn kiên cường, dũng cảm. Hình ảnh chị Dậu không chỉ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về số phận bi thương của tầng lớp nông dân mà còn tỏa sáng bởi tinh thần bất khuất, sẵn sàng đấu tranh để bảo vệ nhân phẩm và gia đình. Với những phẩm chất đáng quý đó, chị Dậu đã trở thành một trong những nhân vật kinh điển trong văn học Việt Nam.

2. Phân tích nhân vật chị Dậu chọn lọc hay nhất

Ngô Tất Tố là một nhà văn hiện thực phê phán xuất sắc, nổi bật với việc khắc họa hình ảnh những người nông dân chịu khổ cực, bị áp bức nhưng không thể tìm thấy lối thoát. Khi nhắc đến ông, tác phẩm “Tắt đèn” thường được nhớ đến đầu tiên. Đặc biệt, phân đoạn “Tức nước vỡ bờ” là một trong những đoạn văn sâu sắc và cảm động nhất, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc. Nhân vật chị Dậu trong đoạn trích này đã trở thành biểu tượng cho sức sống mãnh liệt và tinh thần phản kháng quyết liệt của người nông dân Việt Nam trước những bất công và áp bức trong xã hội.

Hình ảnh làng Đông Xá hiện lên rõ nét với gia cảnh khốn khổ của gia đình chị Dậu. Gia đình chị thuộc hạng nghèo nhất trong làng, dù làm lụng vất vả nhưng vẫn không đủ nuôi nổi các con. Mỗi năm đến kỳ nộp sưu thuế, bọn lý trưởng và cường hào lại đi khắp nơi thúc ép dân làng. Gia đình chị Dậu cũng không ngoại lệ, dù nghèo khó, vẫn phải đóng sưu. Oái oăm thay, dù em chồng đã mất từ năm trước, nhưng theo cách tính của bọn lý trưởng, vì chưa tròn năm âm lịch nên gia đình chị vẫn phải nộp cả phần thuế cho người đã khuất.

Không có đủ tiền nộp sưu, chị Dậu đã phải bán cả đàn chó con và đau đớn nghĩ đến việc bán cái Tý – đứa con chị đã mang nặng đẻ đau với giá rẻ mạt, chỉ để trả nợ cho nhà Nghị Quế, một địa chủ trong làng. Một người mẹ với tình yêu thương con vô hạn mà phải đối mặt với cảnh bán con để cứu chồng, quả là nỗi đau tột cùng. Chị đã cố gắng nộp đủ phần thuế cho chồng, nhưng phần của em chồng vẫn chưa được giải quyết. Hai vợ chồng chị cảm thấy vô cùng bất công khi phải đóng thuế cho người đã qua đời.

Tuy nhiên, là nông dân nghèo, họ chẳng thể làm gì trước sự tàn bạo của giai cấp thống trị. Sau khi phản kháng, chồng chị bị bọn lý trưởng và cường hào đánh đập dã man, trói lại, không cho đường sống. Cuối cùng, anh được thả về với thân thể đầy thương tích, khiến chị Dậu càng thêm đau lòng và xót xa.

Khi anh Dậu còn chưa kịp húp hết bát cháo, bè lũ cai lệ đã ập tới với ý định bắt anh đi. Chị Dậu lo lắng cho sự an nguy của chồng, nhất là khi anh đang đau ốm. Chị cố gắng dùng những lời lẽ khẩn thiết, van xin để mong chúng thương tình mà tha cho chồng. Chị xưng “con” và gọi bọn tay sai là “ông”, thể hiện sự nhún nhường, hạ mình của người dân nghèo khổ trước quyền lực. Đây là hành động thể hiện tấm lòng thiết tha của một người vợ, tình thương và sự hy sinh lớn lao dành cho chồng, đối lập hoàn toàn với sự tàn ác và bạo ngược của cai lệ, lý trưởng vô nhân tính.

Những lời cầu xin thảm thiết của chị vang lên khiến người đọc không khỏi xót xa. Đúng như nhan đề “Tức nước vỡ bờ”, khi con người bị dồn vào đường cùng, họ sẽ phản kháng một cách quyết liệt. Cai lệ, với sự hung hãn, rút dây thừng từ tay anh hậu lý trưởng, chạy sầm sập đến định bắt anh Dậu trói điệu ra đình. Để bảo vệ chồng và nhân phẩm, chị Dậu đã kiên quyết đứng lên chống lại sự áp bức, hét lớn: “Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem!”. Sự thay đổi trong cách xưng hô từ “ông – con” đến “tôi” và cuối cùng là “bà – mày” thể hiện rõ sự phẫn nộ và quyết tâm của chị.

Không chỉ dừng lại ở lời nói, chị Dậu còn mạnh mẽ hành động, sấn tới, lôi cổ tên cai lệ đẩy ra khỏi nhà. Hành động dứt khoát này khiến hắn ngã chỏng gọng và lồm cồm bò dậy bỏ đi. Sự phản kháng mạnh mẽ của chị khiến bọn tay sai sợ hãi và không dám bắt anh Dậu nữa. Tuy nhiên, đây chỉ là phản ứng bộc phát, chưa phải sự phản kháng có chủ đích hay đường lối rõ ràng, nhưng nó vẫn cho thấy sức mạnh phản kháng tiềm tàng của người nông dân khi bị dồn ép tới bước đường cùng.

Nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” được thể hiện qua khả năng khắc họa nhân vật xuất sắc của Ngô Tất Tố. Tác giả đã xây dựng hình tượng chị Dậu không chỉ là một người phụ nữ Việt Nam giàu đức hạnh, biết chịu đựng mà còn đầy sức sống và tiềm năng phản kháng. Đoạn trích nổi bật với ngôn ngữ đối thoại chân thực, sắc nét giữa các nhân vật. Từng lời nói, cử chỉ đều được Ngô Tất Tố lấy từ đời sống thực, phản ánh sinh động tính cách và bối cảnh. Ngôn ngữ đời thường, mộc mạc, chất phác của từng nhân vật đã góp phần làm nên thành công nghệ thuật của tác phẩm.

Cai lệ với giọng điệu hung hăng, bạo ngược đối lập hoàn toàn với chị Dậu – người phụ nữ thôn quê, thiết tha, nhẫn nhịn nhưng cũng rất quyết liệt. Ngôn ngữ tự nhiên, giản dị đó không chỉ phản ánh bức tranh cuộc sống làng quê Việt Nam mà còn tạo nên chiều sâu cho tác phẩm. Điều này khẳng định tài năng văn chương của Ngô Tất Tố, biến đoạn trích trở thành một trong những minh chứng tiêu biểu cho giá trị nhân đạo của tiểu thuyết hiện thực.

“Văn học nằm ngoài quy luật băng hoại” – tác phẩm “Tắt đèn” và nhân vật chị Dậu là minh chứng cho sức sống trường tồn của văn chương qua thời gian. Hình tượng chị Dậu chính là biểu tượng tiêu biểu cho người phụ nữ Việt Nam – giàu đức hy sinh, yêu thương chồng con, và đặc biệt là khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc mạnh mẽ.

Bài viết này của Quà tặng pha lê Bình Minh hi vọng sẽ giúp bạn phân tích nhân vật chị Dậu một cách chọn lọc và sâu sắc nhất. Chúng tôi mong rằng tài liệu này sẽ mang đến nhiều ý tưởng bổ ích cho bạn trong việc triển khai bài viết hoàn chỉnh. Trân trọng cảm ơn!