Phân tích đoạn cuối tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

2.1. Mở bài

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề cần phân tích.

2.2. Thân bài

a. Vẻ đẹp và ý nghĩa thực của bức ảnh đối với Phùng:

– Bức ảnh là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang vẻ đẹp toàn bích hiếm có, mà có lẽ một nghệ sĩ khó lòng gặp lại lần thứ hai.

– Tuy nhiên, ẩn sau vẻ đẹp ấy là một câu chuyện đầy đau khổ, phản ánh một góc khuất của xã hội:

• Hình ảnh người đàn bà làng chài xấu xí, thô kệch, bị chồng cục súc vũ phu hành hạ và nhiếc móc không thương tiếc.
• Cảnh tượng đau đớn khi người phụ nữ câm lặng chịu đựng nhục nhã, trong khi đứa con trai chấp nhận tiếng bất hiếu để bảo vệ mẹ.
• Đó còn là một câu chuyện dài về cuộc đời của một người đàn bà miền biển, với đức hy sinh và vẻ đẹp tâm hồn quý giá.

– Khi đứng trước bức ảnh ấy, Phùng không chỉ cảm nhận như một nghệ sĩ yêu cái đẹp mà còn nhận ra một bài học cuộc sống sâu sắc.

• Mặc dù bức ảnh mang vẻ đẹp hiếm có, Phùng lại cảm thấy hụt hẫng và tiếc nuối.
• Khi “ngắm kỹ” bức ảnh, điều Phùng thực sự thấy không phải chỉ là cảnh sương sớm, mà chính là cuộc đời nhọc nhằn của một người đàn bà, phản ánh vẻ đẹp đạo đức và tấm lòng nhân hậu, vị tha của chị.

b. Hình ảnh người đàn bà làng chài sau bức ảnh:

– Hình ảnh người đàn bà làng chài đó chính là một hình ảnh rất thực tế về con người Việt Nam sau chiến tranh: đói nghèo, khổ cực, lam lũ.

=> Nhận thức một cách rõ rệt về thực trạng cuộc sống nhân dân và những trăn trở về một giải pháp để thay đổi nó.

– Thể hiện một quan điểm trong sáng tác của tác giả ấy là “nghệ thuật vị nhân sinh”

– Nhìn ra được sự day dứt, nuối tiếc và ám ảnh của nhân vật Phùng, khi anh nhận ra rằng dường như bức ảnh nghệ thuật ấy đã quá ra rời, thậm chí làm che lấp đi những vẻ đẹp, những diễn biến trong đời sống thực tế, trở nên không thực, hào nhoáng, chia cắt, phân tầng xã hội: Hình ảnh “Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân chị giẫm lên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông…” là biểu hiện của dòng chảy cuộc sống, số phận của nhân vật, trở thành một trong những mảnh ghép “không ai nhớ mặt đặt tên” của xã hội.

=> Nghệ thuật xuất hiện từ cuộc sống, nhưng không phải lúc nào cuộc sống cũng có vẻ đẹp thập toàn thập mỹ lý tưởng mà chỉ có cách thấu hiểu, cảm thông và chia sẻ thì mới có thể kéo gần khoảng cách giữa chúng.

2.3. Kết bài

– Nêu cảm nhận của em về tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa.

Đề bài: Phân tích đoạn cuối tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

Gợi ý làm bài

Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Sau khi chiến tranh kết thúc, đất nước bước vào giai đoạn mới với nhiều khó khăn, các tác giả đã chuyển hướng sáng tác, tìm hiểu về các đề tài mới. Thay vì chỉ tập trung vào chủ nghĩa anh hùng cách mạng, họ bắt đầu quan tâm đến số phận cá nhân và đạo đức con người. Nguyễn Minh Châu, với những tác phẩm nổi bật, đã khai thác sâu sắc những chủ đề này, đặc biệt là trong tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”.

Ở đoạn kết của tác phẩm, nhân vật Phùng thể hiện những suy tư về mặt trái của cuộc sống, những nỗi đau âm thầm của con người. Khi Phùng chụp bức ảnh nghệ thuật tại biển, cảnh vật hiện lên thật đẹp, nhưng chỉ mình anh hiểu được câu chuyện đằng sau: một người phụ nữ chịu đựng sự vũ phu của chồng, câm lặng trong đau khổ vì con cái. Dù bức ảnh được ca ngợi, nó không chỉ đơn thuần là vẻ đẹp mà còn là một bài học về thực tế cuộc sống.

Bức ảnh ấy khiến Phùng cảm thấy hụt hẫng, vì nó phản ánh sự bất lực của anh trước nỗi khổ của người phụ nữ. Từ đây, anh nhận ra rằng vẻ đẹp thật sự nằm trong tâm hồn và lòng nhân ái, không chỉ trong hình thức bên ngoài. Bức ảnh không chỉ đẹp về mặt nghệ thuật mà còn chứa đựng triết lý sâu sắc về cuộc sống, rằng mọi thứ cần được nhìn nhận từ nhiều góc độ. Phùng hiểu rằng nỗi đau và hoàn cảnh của người phụ nữ là điều không thể đánh giá bằng những tiêu chí đơn giản, mà phải có sự cảm thông và thấu hiểu sâu sắc.

Hình ảnh người đàn bà làng chài hiện lên trong tâm trí Phùng thật rõ nét: “cao lớn với những đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm”. Đây là một bức tranh chân thực về xã hội Việt Nam sau chiến tranh, nơi đói nghèo và khổ cực vẫn đè nặng lên cuộc sống của nhiều người như bà.

Phùng, cũng như tác giả, nhận thức rõ ràng về thực trạng cuộc sống của nhân dân và trăn trở về giải pháp thay đổi. Nguyễn Minh Châu muốn truyền tải thông điệp nhân đạo và lòng yêu thương con người qua tác phẩm. Khi Phùng nhìn vào bức ảnh, anh không chỉ thấy hình ảnh của người đàn bà mà còn thể hiện quan điểm “nghệ thuật vị nhân sinh”, tức là nghệ thuật cuối cùng phải phục vụ đời sống con người, phản ánh những góc khuất của số phận để từ đó thấu hiểu và cảm thông.

Hình ảnh “Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân chị giẫm lên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông…” thể hiện dòng chảy cuộc sống và số phận của nhân vật. Người đàn bà vẫn tiếp tục cuộc đời của mình, gắn bó với gia đình và trở thành một trong những mảnh ghép “không ai nhớ mặt đặt tên” trong xã hội, góp phần tạo nên một cuộc sống đa dạng. Điều này cũng phản ánh một xã hội đầy những số phận khác nhau, với nỗi đau, bất hạnh và hạnh phúc riêng. Để thấu hiểu những mảnh đời ấy, chúng ta cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều.

Nghệ thuật xuất phát từ cuộc sống, nhưng không phải lúc nào cuộc sống cũng hiện lên với vẻ đẹp hoàn hảo. Chỉ khi thấu hiểu, cảm thông và chia sẻ, chúng ta mới có thể xóa nhòa khoảng cách giữa nghệ thuật và đời sống.

Đoạn kết của tác phẩm là những chiêm nghiệm của tác giả qua nhân vật Phùng về triết lý nhân sinh, từ một bức ảnh chứa đựng cả một cuộc đời và số phận với nhiều góc khuất cần được thấu hiểu. Tác phẩm cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của cái nhìn đa chiều và chấp nhận rằng trong những nghịch lý của cuộc sống vẫn luôn tồn tại những điều hợp lý.